Fabryka Emalia Oskara Schindlera

Kraków – czas okupacji 1939-1945 – Ekspozycja przedstawia losy Krakowa oraz jego polskich i żydowskich mieszkańców podczas II wojny światowej. Ukazuje działalność niemieckich okupantów, którzy brutalnie przerwali wielowiekową historię współistnienia różnych społeczności w mieście.

Centralnym punktem wystawy jest opowieść o Deutsche Emailwarenfabrik oraz jej właścicielu, Oskarze Schindlerze. Zwiedzający mają okazję zobaczyć jego gabinet oraz “arkę ocalonych” – instalację z garnków produkowanych w fabryce w czasie wojny. Ekspozycja została zaprojektowana w sposób przypominający scenografię teatralną i filmową. Odwiedzający mogą przechadzać się po zrekonstruowanych fragmentach miasta, takich jak brukowane ulice, getto żydowskie czy obóz w Płaszowie. Wystawa składa się z 45 różnych przestrzeni, wykorzystujących nowoczesne technologie multimedialne, w tym interaktywne monitory dotykowe oraz ścieżki dźwiękowe. Kluczowe momenty w historii miasta są oznaczone specjalnymi “maszynami pamięci”. Całość kończy się instalacją zatytułowaną “Sala wyborów”, która symbolizuje etyczne dylematy i wybory ludzi w czasach wojny.

Spirala zbrodni. Krakowianie na afiszach śmierci dostępna 25.05.2024 – 01.06.2025 Przedstawia tragiczne losy mieszkańców Krakowa, którzy znaleźli się na tzw. “afiszach śmierci” podczas niemieckiej okupacji. Od jesieni 1943 roku Niemcy zaczęli publicznie wywieszać obwieszczenia z nazwiskami osób skazanych na śmierć, mające na celu zastraszenie lokalnej ludności. Ekspozycja zawiera oryginalne afisze, pamiątki po zamordowanych, dokumenty oraz świadectwa rodzin ofiar. Skupia się na okresie niemieckiej okupacji, od września 1939 roku do stycznia 1945 roku. Wystawa kończy się segmentami poświęconymi pamięci ofiar oraz procesom powojennym, sięgając do czasów współczesnych.

Fabryka Emalia Oskara Schindlera, ma swoje początki w 1937 roku, kiedy to założono ją jako Fabrykę Naczyń Emaliowanych i Wyrobów Blaszanych „Rekord”. Przedsiębiorstwo mieściło się pierwotnie przy ul. Romanowicza 9, jednak w styczniu 1938 roku przeniosło się do nowego budynku przy ulicy Lipowej 4 na krakowskim Zabłociu. W listopadzie 1939 roku niemiecki przedsiębiorca Oskar Schindler przejął kontrolę nad fabryką, która była wówczas w stanie upadłości. Wkrótce zmienił jej nazwę na Deutsche Emailwarenfabrik (DEF) i rozpoczął jej rozbudowę. 

Podczas II wojny światowej, Schindler zatrudniał w swojej fabryce żydowskich pracowników, ratując ich w ten sposób przed wywózką do obozów zagłady. Dzięki jego staraniom, około 1100 Żydów uniknęło śmierci, co stało się możliwe dzięki stworzeniu słynnej “Listy Schindlera”. W 1944 roku, ze względu na zbliżający się front wschodni, Schindler ewakuował fabrykę do Brněnca w Czechach, gdzie pracownicy przetrwali do końca wojny.

Po wojnie fabryka została przejęta przez skarb państwa, a w 2005 roku przez miasto Kraków. W 2007 roku zdecydowano o podziale budynku pomiędzy Muzeum Historyczne Miasta Krakowa oraz Muzeum Sztuki Współczesnej.